تصور کنید هنگامی که در یک روز گرم تابستانی از هوای گرم بیرون به خانه برمی‌گردید، بهترین کاری که برای خنک کردن خود به ذهنتان می‌رسد، روشن کردن کولر است اما تا زمانی که هوای خانه خنک شود، زمان زیادی طول می‌کشد. در این صورت ممکن است شما منصرف شوید و به یک پنکه نیز قانع شوید. اما خوشبختانه برای شما پیشنهاد ویژه‌ای داریم که مطمئنا نظر شما جلب خواهد کرد. پیشنهاد ما خرید ترموستات است. به کمک این وسیله و تنظیم و اتصال آن به دستگاه تنظیم دمای خانه، می‌توانید دمای مطلوب خود را همیشه حتی زمانی که خانه نیستید، کنترل کنید و لذت ببرید. در ادامه به توضیحات کامل این دستگاه شگفت‌انگیز می‌پردازیم.
وظیفه ترموستات چیست؟
عبارت ترموستات، اصطلاحی جدید می‌باشد که این عبارت از دو واژه یونانی تشکیل شده‌است. این دو واژه شامل (Thermo) به معنای گرما و همچنین (statos) به معنای ثابت است. می‌توان گفت ترموستات می‌تواند دما را ثابت نگه دارد. زمانی که هوای خانه خیلی سرد باشد، سیستم گرمایش توسط ترموستات روشن می‌شود و هنگامی که دما به سطحی که از قبل تعیین کردیم رسید، سیستم گرمایش توسط ترموستات خاموش می‌شود. سیستم سرمایش نیز به همین روند پیش می‌رود.
ترموستات ماشین
در صنعت خودرو، ترموستات ها نقش مهمی ایفا کرده و در چندین قسمت مورد استفاده قرار میگیرند. ترموستات‌های خودرو، دمای درون کابین را اندازه‌گیری کرده و افزایش حرارت یا فعالسازی سیستم تهویه مطبوع را به منظور حفظ دمای سرنشینان، مدیریت می‌کنند. ترموستات‌های سیستم سرمایش خودرو و هواپیما، دمای مایع خنک کننده درون خودرو یا هواپیما را کنترل می کنند. به این منظور، هنگام استارت، موتور این ترموستات بسته می ماند و با افزایش دمای موتور، باز می شود تا سیال بتواند در درون رادیاتور یا مبدل حرارتی به گردش درآید. همچنین در سیستم خنک کننده نیز از ترموستات استفاده می شود تا دمای مایع خنک کننده یا دمای موتور بررسی شود و در صورت نیاز، فن‌های الکتریکی به منظور مکش هوای بیشتر و سرد کردن، فعال شوند. اگر دچار مشکل یا سردرگمی شدید، می‌توانید خودروی خود را با کارشناسی خودرو دیاکو امداد، در سریع‌ترین زمان حل کنید.
نحوه عملکرد ترموستات چگونه است؟
بیشتر اشیاها هنگامی که گرم می‌شوند، حجم آن‌ها بزرگتر شده و هنگامی که سرد می‌شوند، حجم آن‌ها کوچکتر می‌شوند. اما آب به این صورت نیست؛ بلکه وقتی گرم می‌شود، بعد از مدتی بخار و وقتی سرد می‌شود، یخ می‌زند. ترموستات‌های مکانیکی از این راه که انبساط حرارتی نامیده می‌شود، برای روشن و خاموش کردن مدار الکتریکی استفاده می‌کنند. دو نوع ترموستات رایج، ترموستات با نوار بی‌متال یا نوار دو فلزی (Bimetallic Strip) و ترموستات گازی (Gas-filled Bellows) هستند.
مراحل تعویض ترموستات
شاید برای شما این اتفاق پیش آید که ترموستات ماشین شما خراب شده و باید آن را با یک ترموستات جدید تعویض کنید. چگونه آن را تعویض می‌کنید؟ نگران نباشید این کار دشواری نیست. در ادامه مراحل تعویض ترموستات خودرو را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم تا بتوانید تعویض ترموستات خودرو خود را به خوبی انجام دهید.
- محل ترموستات را پیدا کنید:
هنگامی که می‌خواهید ترموستات را تعویض کنید، ابتدا باید محل قرارگیری آن را مشخص کنید. خوشبختانه، ترموستات زیر چندین محفظه پنهان نیست بلکه نزدیک نقطه برخورد شلنگ با رادیاتور است. معمولاً در بالای محفظه رادیاتور قرار دارد و پیدا کردن آن آسان است.
- ظرفی را در زیر محل کار قرار دهید:
هنگامی که در حال تعویض هستید، مقداری مایع خنک کننده نشت می‌کند، اگر نمی‌خواهید هدر رود، ظرفی را زیر آن قرار دهید تا هرگونه مایع در حال ریختن را جمع کند. پس از اتمام کار، می‌توانید مایع خنک کننده را سر جای خود برگردانید.
- شلنگ و گیره را بردارید:
ترموستات زیر شلنگ واقع شده‌است که با یک گیره به هم متصل می‌شوند. باید گیره را شل کنید تا شلنگ آزاد شود. سپس باید شلنگ را بردارید تا ترموستات نمایان شود. احتمالاً در طی این فرآیند، مقداری مایع خنک کننده از دست دهید، بنابراین ظرفی را جهت نگهداری از مایع قرار دهید.
- باز کردن پیچ‌ها و مهره‌ها:
ترموستات با کمک چند پیچ، سفت می‌شود. شما باید همه آن‌ها را باز کنید تا ترموستات را آزاد کنید. اکنون باید ترموستات قدیمی را با ترموستات جدیدی که خریداری کرده‌اید، جایگزین کنید. مطمئن شوید که ترموستات جایگزین و واشر با وسیله نقلیه شما سازگار است.
- واشر را فراموش نکنید:
واشر قدیمی را بردارید و آن را با واشر جدید جایگزین کنید. این مرحله را فراموش نکنید و مطمئن شوید که آن را به درستی انجام می‌دهید.
- ترموستات جدید را قرار دهید:
اکنون می‌توانید ترموستات جدید را قرار دهید و با پیچ‌ها و مهره‌هایی که قبلاً جدا کرده‌اید، آن را سفت کنید. به خاطر داشته باشید همه چیز را در جایی که تعلق دارد، قرار دهید. با یک اشتباه ممکن است مجبور شوید که کل فرآیند را تکرار کنید.
- شلنگ و گیره را متصل کنید:
شلنگ به دهانه رادیاتور و سپس گیره‌ای که آن را در موقعیت خود نگه می‌دارد، متصل می‌شود. شلنگ باید در جای خود ثابت شود در غیر این صورت، مایع خنک کننده سرازیر می‌شود.
- خنک کننده را تعویض کنید:
در مرحله پایانی، مایع خنک کننده نشتی را که در ظرفی جمع کرده‌اید، دوباره در رادیاتور قرار دهید. مراحل تعویض ترموستات خودرو شما به پایان رسید.
نکاتی برای تعویض ترموستات خودرو:
علاوه بر پیروی از دستورالعمل‌های قبلی، توصیه‌های زیر را نیز در نظر بگیرید:
- ترموستات را از برندهای معتبری خریداری کنید، در غیر این صورت ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شوید.
- این روش را در نور روز انجام دهید تا هیچ مهره یا پیچی را گم نکنید.
- می‌توانید تمام مایع خنک کننده قدیمی را با یک منبع تازه تخلیه کنید، اما این اختیاری است و به ترجیح شما بستگی دارد.
- قبل از شروع کار، تمام ابزارهای مربوطه را در دست داشته باشید تا طی فرآیند تعویض ترموستات، با مشکلی رو به رو نشوید.
انواع ترموستات
- ترموستات جیوه
یکی از قدیمی‌ترین نوع ترموستات، ترموستات جیوه‌ای است. این ترموستات از یک کویل حرارتی و یک سوئیچ جیوه‌ای تشکیل شده که با یک کلید چرخشی یا یک اهرم دستی بر روی ترموستات، کنترل می‌شود. وقتی که با چرخاندن کلید، تنظیمات دما افزایش می‌یابد، این کار باعث می‌شود سوئیچ جیوه‌ای بسته شود و سیگنالی به سیستم گرمایش جهت روشن شدن ارسال شود. با افزایش گرمای هوا، تغییرات دما باعث می‌شود کویل حرارتی باز شود و باعث باز شدن سوئیچ جیوه‌ای شده و موجب خاموش شدن سیستم گرمایش شود.
- ترموستات‌های دو سیم (بی‌متال)
نوع دیگر ترموستات، ترموستات دو سیم (بی‌متال) است. این ترموستات به صورت نواری بوده که شامل دو فلز مختلف مانند مس و آهن است که ضریب انبساط حرارتی آن‌ها با یکدیگر متفاوت می‌باشد. وقتی که ترموستات به منظور گرمایش تنظیم شود، مدار بسته می شود. با افزایش دما، نوار دو سیم خم می شود و باعث باز شدن مدار الکتریکی شده و موجب خاموش شدن سیستم گرمایش می شود.
- ترموستات الکترونیکی
ترموستات‌های جیوه‌ای و دو سیمی، ترموستات‌های الکتریکی هستند و به صورت دستی تنظیم شده و مورد استفاده قرار می گیرند. اما بسیاری از ترموستات‌های مدرن مانند ترموستات‌های دیجیتالی قابل برنامه ریزی، از نوع الکترونیکی هستند. یکی از مزایای ترموستات الکترونیکی این است که می‌تواند گرمایش و سرمایش را به خوبی تنظیم کند و نیازهای افراد را برطرف کند. ترموستات الکتریکی، تنظیمات مجزا و فوق‌العاده‌ای جهت زمان‌های متفاوت روز و همچنین روزهای متفاوت هر هفته دارد. به عنوان مثال، هنگام شب که زمان استراحت افراد است، می‌تواند خنک‌تر شده و صبح‌ها و ظهرها، گرم شود. ترموستات‌های هوشمند، آخرین تکنولوژی ترموستات هستند که قابلیت اتصال وایرلس را دارند. این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد تا تنظیمات دما را توسط گوشی هوشمند خود، تنظیم کنند.
علائم خرابی ترموستات
- دمای غیرمعمول
هنگامی که وسیله نقلیه خود را پس از مدت طولانی روشن می‌کنید، معمولاً متوجه خواهید شد که دماسنج از سمت سرد شروع می‌شود و در نهایت به وسط می‌رسد که در واقع دمای بهینه موتور را نشان می‌دهد. اگر ترموستات نقصی داشته باشد، جریان مایع خنک کننده نیز دچار مشکل می‌شود. این بدان معنا است که اگر ترموستات بسته شود، دما همچنان به طور خطرناکی افزایش می‌یابد. در حالی که اگر ترموستات باز بماند، دما به احتمال زیاد قبل از رسیدن به نقطه میانی، متوقف خواهد شد.
- تغییر دمای کابین
یکی دیگر از علائم رایج خرابی ترموستات، تغییرات ناگهانی دمای داخل خودرو است. اگر متوجه شدید که دمای داخل کابین به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و دوباره افزایش می‌یابد، این می‌تواند نشانه قطعی خرابی ترموستات باشد که نیاز به تعویض دارد.
- نشست مایع خنک کننده
یکی از مهم‌ترین علائم خرابی ترموستات، نشت مایع خنک کننده است. به طور کلی، در اکثر خرابی‌های ترموستات، قطعه معمولاً بسته می‌شود. این بدان معنا است که وقتی مایع خنک کننده سعی می‌کند به رادیاتور برسد، ترموستات مسیر آن را مسدود می‌کند که منجر به سرریز شدن مایع خنک کننده از محفظه ترموستات می‌شود. نشت مایع خنک کننده، مشکل قابل توجه‌ای است. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، حتی اگر ترموستات معیوب نباشد، حتماً وسیله نقلیه خود را چک کنید.
اجزای ترموستات
یک ترموستات، از اجزای مختلفی تشکیل شده‌است که هر کدام از این اجزا، وظیفه خاص خود را داشته و به عملکرد بهتر ترموستات کمک می‌کنند. اجزای تشکیل دهنده ترموستات عبارت‌اند از:
- فنر
- سوپاپ
- سوپاپ فرعی
- حلقه مسدود کننده
- سیلندر باز شونده
در داخل ترموستات، دریچه‌ای وجود دارد که مایع خنک کننده را به داخل سیلندر عبور می‌دهد. زمانی که دمای مایع به حد و حدود معینی نرسید، دریچه مانع عبور آن می‌شود.
فنر بازگرداننده که به آن فنر ترموستات نیز می‌گویند، دریچه را بسته می‌کند و با همان حالت بسته نگه می‌دارد. مرکز این دریچه دارای یک اتصال به سیلندر است که شامل موم حرارتی می‌باشد. در برابر فنر بازگرداننده، یک میله فولادی واقع است که مانند پیستون کار می‌کند.
حرف آخر
به طور کلی می‌توان گفت ترموستات یک وسیله فوق‌العاده و شگفت‌انگیز است که بدون آن زندگی روزمره ما با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. توسط ترموستات، می‌توانید به راحتی دمای منزل و یا خودروی خود را تنظیم کنید. ما در این مقاله سعی کردیم اهمیت ترموستات، وظایف ترموستات، مراحل تعویض، عوامل خرابی، انواع ترموستات و… را به صورت کامل به شما شرح دهیم. اگر در تنظیم ترموستات خود دچار مشکل شده‌اید، جای نگرانی نیست، زیرا امداد خودرو همدان به شما کمک می‌کند تا مشکل خود را به راحتی برطرف کنید. زمانی که شرایط بیرون رفتن از خانه را ندارید، امداد خودرو سیار در سریع‌ترین زمان آماده خدمت‌رسانی به شما خواهد بود.