داشتن اطلاعات فنی کافی برای هر راننده‌ای از واجبات است و راننده فنی همیشه چند قدم از سایر راننده‌ها جلوتر می‌باشد، زیرا در هنگام بروز مشکل با بکار بردن اقداماتی ساده، از خسارت‌های سنگین و جبران‌ناپذیر جلوگیری می‌کند. یکی از اتفاقاتی که ممکن است هر راننده‌ای در هر موقعیتی تجربه کند، جوش آوردن موتور خودرو است. برخی افراد فکر می‌کنند که جوش آوردن خودرو به دمای محیط بستگی دارد، یعنی فقط در روزهای گرم این اتفاق می‌افتد که باید گفت این یک باور اشتباه است و جوش آوردن موتور خودرو ممکن است در هر زمانی رخ دهد. موتور همواره در دمای بالایی کار می‌کند، پس جوش آوردن به دلیل نقص موتور است نه دمای محیط. در این مقاله که توسط تیم کارشناسی خودرو دیاکو امداد جمع‌آوری شده‌است، قصد داریم تا دلایل جوش آوردن موتور خودرو، علائم جوش آوردن خودرو و همچنین روش‌های جلوگیری از جوش آوردن موتور خودرو را بررسی کنیم. در ابتدا به بررسی دلایل جوش آوردن موتور خودرو می‌پردازیم:
پمپ آب
از مهم‌ترین دلایلی که باعث جوش آوردن موتور خودرو می‌شود، نقص فنی پمپ آب است. البته واضح است که موتور در حال کار جوش می‌آید و این سیستم خنک کننده است که دما را کنترل می‌کند. آب رادیاتور ماشین با گردش در سیستم خنک کننده، موتور در حال جوش را خنک می‌کند. به این ترتیب با به‌وجود آمدن مشکل و یا اختلال در سیستم خنک کننده، آب به درستی گردش نمی‌کند و دمای موتور به سرعت بالا می‌رود. در برخی مواقع ممکن است کم شدن آب رادیاتور نیز موجب بالا رفتن دمای موتور شود و اگر راننده اقدامات لازم را به درستی انجام ندهد، عواقب فاجعه‌باری رخ می‌دهد.
ایراد رادیاتور
از دیگر دلایلی که موتور جوش می‌آورد، رادیاتور است که اگر توان خروجی لازم را نداشته‌باشد، ممکن است موجب اختلال در گردش آب رادیاتور ماشین بشود. زمانی که آب مقطر به رادیاتور اضافه می‌شود، می‌تواند با ایجاد رسوب، لانه زنبوری را مسدود کند که اگر تعداد زیادی از این خانه‌ها مسدود شده باشند و یا رسوبات قدیمی باشند، تعمیرات اساسی‌تری لازم است. البته خانه زنبوری فقط با رسوبات مسدود نمی‌شود، ممکن است حشرات، مواد زائد و یا حتی زنگ‌زدگی برخی قسمت‌ها موجب مسدود شدن لانه زنبوری باشند که به هر حال همه این‌ها از توان عملیاتی رادیاتور می‌کاهند و دمای موتور بالا می‌رود.
گیر کردن ترموستات
از دیگر عواملی که دمای موتور را به دمای جوش نزدیک می‌کنند، عدم عملکرد صحیح ترموستات است. زمانی که موتور روشن می‌شود مایع خنک کننده از یک روزنه دایره‌ای کوچک جریان پیدا می‌کند، این روزنه کوچک فقط برای زمانی است که دور موتور آرام و پایین است. گاهی ممکن است ترموستات گیر کند و مایع خنک کننده تنها از همان روزنه در سیستم خنک کننده، جریان پیدا کند و گردش کم مایع خنک کننده باعث بالا رفتن ناگهانی و خیلی سریع دمای موتور بشود و به اصطلاح موتور جوش بیاورد.
رانندگی نادرست
نحوه رانندگی و استفاده از ماشین نیز یکی از دلایل جوش آوردن موتور خودرو است. اگر بخواهیم به یک نمونه اشاره کنیم، رانندگی با دنده‌های کم است که دور موتور را بالا می‌برد. حالا اگر یک راننده مدت زمان طولانی با دنده پایین حرکت کند، مثلا در مناطق کوهستانی و برای صعود به ارتفاعات بالاتر، دمای موتور شدیدا افزایش پیدا می‌کند. البته در برخی موارد نیز ممکن است ایراد از خود موتور باشد و نیاز به بررسی کارشناس داشته‌باشد.
روغن موتور
روغن موتور علاوه بر نرم کردن قطعات موتور و روان کردن آن قطعات، در خنک کردن موتور نیز موثر است. زمانی که روغن موتور خاصیت خود را از دست بدهد و به موقع تعویض نشود، کارکرد موتور دچار اختلال می‌شود و همین باعث بالارفتن دمای موتور نیز می‌شود. با یک زمان‌بندی دقیق و منظم برای تعویض روغن عمر موتور خودرو را افزایش می‌یابد و از خسارت‌های سنگین جلوگیری می‌شود.
فن رادیاتور
فن یا پروانه رادیاتور وظیفه خنک کردن آب رادیاتور را دارد که در نهایت منجر به خنک شدن موتور خودرو می‌شود. زمانی که دمای موتور رو به افزایش است و فن کار نمی‌کند یا آهسته کار می‌کند، یعنی برای قطعات فن مشکلی پیش آمده و اگر مشکل برطرف نشود باعث جوش آوردن موتور خودرو می‌شود. در صورت بروز چنین مشکلی ابتدا کولر ماشین را روشن کنید. اگر همزمان با کولر، فن رادیاتور ماشین شروع بکار کند، مدار فرمان دچار مشکل شده‌است. در غیر این صورت بهتر است در یک مکان امن خودرو را پارک کنیم. ممکن است یک شی جلوی شبکه ورود هوا به رادیاتور را گرفته‌باشد. در غیر این صورت بهتر است به یک تعمیرگاه مراجعه کرده و مشکل را برطرف کنیم.
تسمه واتر پمپ
همواره چک کنید که تسمه واتر پمپ شل یا پاره نشود، چون در این صورت کارکرد واتر پمپ مختل می‌شود و موتور دچار اختلال شده و باعث جوش آوردن موتور خودرو می‌شود. به محض اینکه متوجه شدید واتر پمپ مشکل دارد و یا به درستی کار نمی‌کند به تعمیرگاه تخصصی مراجعه کنید.
مسدود شدن شلنگ‌ها
شلنگ‌های گردش آب در سیستم خنک کننده، همان شریان‌های حیاتی سیستم خنک کننده خودرو هستند که حیات سیستم خنک کننده بستگی به سلامت این شلنگ‌ها دارد. مواد زائد و گرد و غبار ریزی که وارد سیستم شوند، در درون این شلنگ‌ها باعث گرفتگی می‌شوند و گردش آب مختل می‌شود که در نهایت موجب جوش آوردن موتور خودرو خواهد‌شد. بنابراین به صورت منظم باید چک کرد که این مشکل پیش نیاید.
راه‌های نجات موتور از شر جوش آوردن
مطمئنا هیچ راننده‌ای دوست ندارد که با چالش جوش آوردن موتور روبرو شود. از این رو لازم است اقداماتی را انجام دهیم تا از احتمال بروز این مشکل بکاهیم. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- بررسی منظم حجم مایع داخل رادیاتور
- بررسی تسمه و شل نبودن آن
- اطمینان حاصل کردن از سلامت واشر سر سیلندر
- اطمینان حاصل کردن از سلامت واتر پمپ
- بررسی سلامت فن‌ها در دور کند و تند
- عملکرد صحیح ترموستات
- عملکرد درست دینام و سالم بودن باتری (در صورت عدم عملکرد صحیح دینام و باتری در کارکرد فن‌ها خلل وارد می‌شود).
اگر به صورت دوره‌ای و مرتب موارد بالا را بررسی کرده و هرچند وقت یکبار خودرو را سرویس کنیم کمتر شاهد این قبیل اتفاقات خواهیم بود و جلوگیری از جوش آوردن موتور خودرو به عمل می‌آید.
علائم جوش آوردن خودرو را بهتر بشناسیم!
شاید پیدا کردن علت اصلی جوش آوردن موتور خودرو کار ساده‌ای نباشد، اما می‌توان قبل از اینکه مشکلات جدی‌تری به‌وجود بیاید متوجه این مشکل شد. اگر بخواهیم به بارزترین علائم جوش آوردن خودرو اشاره کنیم، می‌توانیم به موارد زیر را در نظر داشته‌باشیم:
- بالا رفتن نشانگر آمپر آب
- روشن شدن چراغ ایست، همان چراغ اضطراری
- خروج بخار داغ پر فشار از درب رادیاتور
- اگر به موقع متوجه نشده باشید، بوی سوختگی
اصلی‌ترین علائم در بالا ذکر شد. اگر متوجه هر کدام از علائم شدید سریعا اقدامات لازم را که در این مقاله توضیح دادیم، انجام دهید و بعد از آن با خیال آسوده به رانندگی ادامه دهید.
اگر متوجه شدیم ماشین جوش آورده باید چکار کنیم؟
تنها سوالی که باقی می‌ماند این است که اگر متوجه شدیم ماشین جوش آورده‌است، راه حل چیست؟ هنگامی که در حین رانندگی متوجه جوش آوردن موتور خودرو شدید سریعا باید رانندگی را متوقف کنید و در جایی مطمئن کنار جاده پارک کنید. کاپوت خودرو را باز کنید تا هوا بهتر گردش کند شیشه‌های ماشین را پایین بیاورید و بخاری ماشین را روی آخرین درجه روشن کنید تا گرمای موتور به داخل ماشین هدایت شود. دقت داشته‌باشید که به هیچ عنوان درپوش رادیاتور را باز نکنید چون آب داخل رادیاتور در حال گردش است و ممکن است با فشار زیاد به بیرون پاشیده‌شود. می‌توان روی رادیاتور آب ریخت تا سریع‌تر خنک شود ولی به این نکته مهم توجه داشته‌باشید که به هیچ عنوان روی موتور آب نریزید چون برای سیلندر و سر سیلندر فاجعه می‌آفریند و امکان ترک خوردن و آسیب هست.
زمانی که دمای موتور ماشین پایین‌تر آمد می‌توانید ماشین را خاموش کنید و صبر کنید تا موتور کاملا سرد شود. بعد از سرد شدن موتور، اول آب داخل رادیاتور را چک کنید چون ممکن است آب رادیاتور کم باشد یا رادیاتور نشتی داشته‌باشد. در صورتی که سطح آب پایین بود ضد یخ اضافه کنید، در غیاب ضد یخ می‌توان از آب معمولی استفاده کرد. اگر با موتوری که در دمای جوش است به حرکت خود ادامه دهید باید هزینه زیادی برای تعمیر اساسی موتور متحمل شوید. در بعضی موارد ممکن است شلنگ‌ها شل شده‌باشند که می‌توانید آن را سفت کنید. با این حال اگر مشکل حل نشد باید به نزدیک‌ترین مکانیکی مراجعه کنید تا تعمیرکاران حرفه‌ای علت اصلی را بیابند و مشکل را حل کنند. در صورتی که نیاز به یدک‌کش در هر نقطه از همدان داشتید با خیال راحت می‌توانید از همکاران ما در امداد خودرو همدان، تیم دیاکو امداد کمک بگیرید.